Intxaur-hauskailua (II)
2012/12/18 | Posted in Musika bitxikeriak | By Mutrikuko Musika Banda
Pasa den astean Intxaur-hauskailua edo El Cascanueces baletaren inguruan hitz egin genizun. Gaur, kasualidadez, 120 urte betetzen dira balet hau taularatu zutela. Izan ere, 1892ko abenduaren 18an estreinatu zen San Petersburgo-ko Mariinski antzokian Tchaikowsky-ren Yolanta izeneko beste opera batekin batera. Oraindik ez dakigu zihur nork zuzendu zuen lehen emanaldi honetarako koreografia. Sarritan Lev Ivanovekin lotu den arren, badirudi Marius Petipak sortu zuela.
Konstantin Ivanov-en marrazki originala 1892ko estreinaldirako
Errusiatik kanpo ez zen 1934 urtera arte antzeztu. Lehen emanaldi hau Ingalaterran izan zen eta Nicholas Sergeyevek sortu zuen koreografia Petiparenean oinarrituz. Estatu Batuetara, aldiz, 1944an iritsi zen San Franciscoko Baletaren eskutik eta Willam Christensen zuzendari gisa. Nueva York-eko Baletak 1954an The Nutcracker antzerkirako muntaia aurkeztu zuen George Balanchinen zuzendaritzapean. Honen ondorioz, Eguberritan balet hau dantzatzeko ohitura zabaldu zen Estatu Batuetan.
Aurreko aldian “Loreen baltsearen” inguruan hitz egin genizun. Oraingoan beste zati ezagun batekin gatoz: Lehengo ekitaldiko hirugarren eszena den “Petit galop des enfants et entrée des parents”. Gainera, euskaldunok beste dantza mota batekin lotzen genuela esan genizuen. Ikus ezazue, ea zer iruditzen zaizuen:
Euskal Herrian “Euskaldunak” izenez ezaguna den dantza bateko doinua da. Dantza hau iparraldean dantzatu ohi da baina izatez Euskal Herri osoan da ezaguna. Ikus ezazue ondorengo bideoa eta zeuek epaitu elkarren artean dituzten antzekotasunak:
Beraz, iparraldekoek beraien dantzarako moldatu zuten abesti hau edo Tchaikowsky-renganaino iritsi ziren dantzarako doinu hauek eta baleterako moldaketa bat idatzi zuen. Badakigu balet hau duela 120 urte estrenatu zela, baina zenbat urte daramatzagu euskaldunok dantza hau dantzatzen? Eztabaida honek betikora garamatza, zer izan zen lehenago, arrautza edo oiloa? “Euskaldunak” ala “Intxaur-hauskailua”?
Intxaur-hauskailua (I)
2012/12/14 | Posted in Kontzertuetako abestiak | By Mutrikuko Musika Banda
Gabonak gertu ditugun honetan, vals eta baletetarako joera handia izaten da. Ezagunak izaten dira oso Errusiar Baletak, eta urtero izaten dira mota honetako ekitaldiak Euskal Herrian. Vienan ospatzen den Urte Berri Eguneko kontzertuak ere vals, polka eta martxa asko eskaintzen dizkigu. Hala ere, euskaldunok baditugu gure gabon abestiak. Baina guk ere Eguberriak eta baleta kutxa berdinean sartzen al ditugu?
Europan tradizio handia dago eta honen berri eman nahi dizuegu. Agian, ezagunena “Beltxargen aintzira” edo “El lago de los cisnes” litzateke, Tchaikowsky-k 1877an idatzia. Baina oraingoan beste balet baten inguruan arituko gara, “Intxaur-hauskailua” edo “El cascanueces”.
Suite honen zatiak honako hauek dira. Suitea mugimendu laburrez osatutako lan musikala da eta jatorriz barroko dantzaz osatuta egoten da.
- Obertura (aurkezpena)
- Dantzak:
- Martxa
- Azukrezko maitagarriaren dantza
- Dantza errusiarra
- Dantza arabiarra
- Dantza txinatarra
- Txirulen dantza
- Loreen baltsea
Denbora tarte bat duzuenean balet hau ikusteko proposamena luzatzen dizuegu, eta bide batez, ariketa bat proposatu.
Balet honetako zatirik ezagunena “Loreen baltsea” edo “El vals de las flores” da. Baina bada beste zati bat ere guretzat oso ezaguna dena. Agian, beste dantza mota batekin lotu izan ohi dugu. Badakizue zertaz ari garen?
Erantzuna hurrengo astean emango dizuegu, bitartean bideoa ikus ezazue eta ea identifikatzen duzuen zeri buruz ari garen hizketan.